کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 298

دست دست کردن-تردید داشتن-وقت کشتن-وقت را هدر دادن

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

 

رساندن-خبر یا اطلاعاتی را محرمانه به کسی دادن
دست پاچه-شتاب زده-مضطرب
دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

آمدن(آغاز به کاری کردن)

خوش دست و پنجه-نگا. خوش دست
چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن
روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

دل گُنده-سهل انگار

چغاله بادام-بادام نارس
برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد
آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

رایانه-کامپیوتر
حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

بند انداختن-برچیدن موی چهره ی زنان با نخ تابیده

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

تق تق کردن-آواز برخورد پیاپی دو چیز به یکدیگر

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

پِخ کردن-با گفتن پِخ کسی را ترساندن

جِر خوردن-پاره شدن
اجباری(خدمت سربازی)

ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت
خر کردن کسی-کسی را با چاپلوسی فریفتن
اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

چای کاری-کشت و زرع چای

تاخیر بردار-قابل عقب انداختن

حال و احوال کردن-سلام و احوال پرسی کردن

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا

خاک به دهنم-زبانم لال

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

رقاصی کردن-کارهای ناشایست و سبک کردن

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

خواب آلود-آن که کاملن بیدار نشده است

توی دل کسی را خالی کردن-کسی را ترساندن-ناامید کردن

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

حکم حکم نادر و مرگ مفاجا-حکم صد در صد لازم الاجرا

چای نیک-قوری و کتری چای
رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

زهره ترک شدن-زهره آب شدن

آب در چشم نداشتن-شرم و حیا نداشتن

 

حیاط خلوت-حیاط کوچکی در جلو یا پشت خانه

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

تک پران-زن نانجیب

خفه خون گرفتن-دم بر نیاوردن-ساکت شدن

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن

روی دوش کسی سوار شدن-بر کسی مسلط شدن
آفتابی کردن(پدیدار کردن)

آب شیراز(شراب)
تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

بره کُشان-فرصت خوش گذرانی-هنگام استفاده های مالی

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

رای دادن-نظر دادن به انتخاب چیزی یا کسی

پیگرد-پی گیری-تعقیب
پاری ها-برخی-دسته ای از مردم
روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند
چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن
داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

بیخ خِر کسی را چسبیدن-کسی را مقصر شناختن

 

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن

افتادن به گردن کسی-به کسی تحمیل شدن
آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

رنگ به رنگ شدن-از خجالت یا خشم سرخ و زرد و سفید شدن

روی کسی به زمین افتادن-شرمسار شدن به علت رد شدن تقاضا

الانه-همین حالا-هم اکنون

دهن دره-خمیازه
چشتان بالا-بالا و پایین کردن بچه و قربان صدقه ی او رفتن
راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف

اوا خواهر-مرد زن‌نما-مردی که علائق زنانه دارد

خرج جیب-توجیبی-خرج غیر لازم

 

در چاه افتادن-فریب خوردن

دق دلی-دق دل

چله نشینی-خانه نشینی

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

باربند-جای نهادن و بستن بار

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن

 

خیابان گز کردن-ول گشتن
ازدست‌رفته(عاشق)

 

بند انداختن-برچیدن موی چهره ی زنان با نخ تابیده

 
دستمال به دست بودن-چاپلوس بودن-متملق بودن
جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

دق کردن-از غصه مردن

از پیش بردن-با موفقیت انجام دادن

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

پا برهنه وسط حرف کسی دویدن-کسی را قطع کردن- آفتابه برداشتن

بستن زخم-بسته شدن سر زخم-التیام یافتن زخم-مرهم نهادن و پیچیدن زخم با وسایل زخم بندی

پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود

خاک به سر کردن-به فکر چاره افتادن-چاره جویی کردن

به جلز و ولز افتادن-به گریه و التماس افتادن

افتاده(فروتن، متواضع)
از کمر افتادن-از خستگی زیاد از کار افتادن-ناتوان شدن در امر جنسی

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

افسار پاره کردن-سرپیچی کردن-یاغی شدن

پت و پاره-ژنده-فرسوده
زو کشیدن-اصطلاحی از بازی الک دولک که بازنده باید بدون تازه کردن نفس یدود

زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

پس رفتن-عقب رفتن

 

خوش منظره-خوش نما-زیبا

زند و زا کردن-زاییدن-زاد و ولد کردن

تِلِک و تُلُک-کار مختصر و محقری داشتن
تریاکی-معتاد به تریاک

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

به باد دادن- باد دادن

پا به پا شدن-تردید داشتن

چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

حیوونی-نگا. حیوانکی
دو لا پهنا حساب کردن-دو برابر بهای خقیقی حساب کردن

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان

خجالت دادن-کسی را شرمسار کردن

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

 

پت پت کردن-صداکردن فتیله ی چراغ بر اثر تمام شدن روغن آن

زیر زبان کشی-با زرنگی از کسی حرف بیرون کشیدن-زیر پا کشی

بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

آتش زیر پا داشتن(بی‌قرار بودن)

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

چارخیابان-میدانی که چهار خیابان به آن باز می شوند

ژیلت-نیم تنه ی بدون آستین و جلو باز
تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

دخانیات-کشیدنی ها مانند توتون و تنباکو و مانند آن ها

جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

چشم چپ به کسی انداختن-دشمنی کردن با کسی

چکشی جواب دادن-محکم و قاطع پاسخ دادن-تند و برخورنده پاسخ دادن

باریک-دقیق-حساس

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن
دراز کش-افتاده-خوابیده

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

پیش خر کردن-پیش از موعد خریدن

خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی

چینی بند-چینی بند زن

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن
پِر پِر-در زبان کودکان : صدای پریدن پرنده

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

تک و دو-دوندگی-درماندگی

 

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

بالینی-کلینیکی

 

دوام آوردن-استقامت کردن

ز ِله-ستوه-عجز

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

خاله خرسه-دوست نادان

بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب

 

بست-محلی در جاهای مقدس یا دیگر که شخص در آنجا از تعرض در امان می ماند-تکه ی کوچکی از تریاک

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح
زیر کاسه نیم کاسه بودن-در کاری رازی پنهان بودن-مکر و حیله ای در کار بودن

چشم کردن-چشم زدن

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

آخرین تحویل-قیامت
ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی
توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن
آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))
استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ
چَرس-حشیش-گرد-بنگ

چشم، کرایه خواستن-کار کودکی که هر چه ببیند بخواهد

راست شدن مو بر تن-سخت ترسیدن-وحشت کردن

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق
 

از چیزی زدن(از مقدار چیزی کسر کردن)

آمدیم (و) . . .(فرض کنیم که)

پول مول-پول
آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب
خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

آن سرش ناپیدا بودن-برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود

بشکن بشکن-وقت شادی و شادمانی-جشن و سرور

جز زدن-ناله و زاری کردن

چیله-هیرم-خاشاک

برادر زن-برادرِ زن هر مرد
جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن

بُل گرفتن-چیز مفت به چنگ آوردن-از فرصتی استفاده کردن-بهانه ای بدست آوردن

ریز ریز کردن-کاملن خرد و کوچک کردن
دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

ادا اصول-ادا اطوار

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز

حرم خانه-درون خانه که زنان زندگی می کنند

 

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

چشم شور-آن که چشم زخم زند

چس گرگی پا شدن-صبح زود برخاستن

خیط کشیدن-خط کشیدن

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

چیزی-فاصله ای-راهی-زمانی

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده

دهل کسی را زدن-کسی را از کار برکنار کردن

راست و حسینی-رو راست-بی شیله پیله

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد

بَده کردن-کسی را بد وانمود کردن-کنفت کردن-از چشم انداختن

خوش رقصی کردن-چاپلوسی کردن-خود شیرینی کردن

جَستن چشم-پریدن پلک چشم

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

تک خال-به ترین در میان هم ردیف های خود

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

 

آسمان را سِیر کردن(سخت خوشنود بودن، لذت بسیار بردن)

از دماغ کسی در آمدن(شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن)
پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

دود از کله ی کسی برخاستن-سخت شگفت زده شدن-حیرت بسیار کردن

اسب چپ با همدیگر بستن-با هم کینه و دشمنی داشتن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

انگشت رساندن(دست‌درازی کردن، دست زدن)

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

حاج خانم-عنوان احترام آمیز برای زنان مسلمان سالمند

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن
از پارو بالا رفتن پول(ثروت بسیار داشتن)

با دم خود گردو شکستن-سخت شادمان و خوشحال بودن

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

پول مول-پول

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن

زاغول-دارای چشمان آبی رنگ

خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

زیر ابرو برداشتن-آرایش ابرو از طریق برداشتن موهای زاید زیر ابرو

جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

جُستن-چیز گمشده را یافتن

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

پیش کردن-راندن به جلو

 
چشم وزغ-نگا. چشم ورقلمبیده

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

بنا را بر چیزی گذاشتن-قرار را بر چیزی گذاشتن-چیزی را ماخذ گذاشتن

اشکنک سرشکنک داشتن(با خطر همراه بودن)

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

خوش و بش-خوش آمد گویی و احوال پرسی-چاق سلامتی کردن

ترید- تلیت

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر
در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

حشری-شهوت ران-پر شهوت

زیر چاق-حاضر-آماده

 

خوشایند-مطبوع-پسندیده

بر و بچه ها-زن و بچه-جماعت دوستان
دزدی گرگی-دله دزدی

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

رضایت دادن-در گذشتن از شکایت و دنبال کردن قضیه-قبول کردن

آینه‌ی کسی بودن-یکسره از کسی تقلید کردن

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

جبهه-میدان جنگ

 

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

 

بد شیر-متقلب-بد جنس

ادا اصول-ادا اطوار

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

تیشه به ریشه ی کسی یا چیزی زدن-قصد نابودی کسی را داشتن

روی آب نشستن-سوار قایق یا کشتی شدن

بد آب و رنگ-نازیبا-بی رونق-بی جلوه

بیا و برو-دم و دستگاه-قدرت و حشمت

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)
تخت پایی-صاف بودن کف پا
دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

چس خور-آدم خسیس-بخیل

 

آن روی کسی بالا آمدن-خشمگین شدن

 

بی نمک-نچسب-لوس-ننر-بد ریخت-بدون ملاحت

دست اندر کار-دارای سهمی در انجام کاری-مشغول به کار

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

 

آفت(زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز)
رکاب کش-به تاخت-با سرعت

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

پیمانی-استخدام غیر رسمی
تو زدن-حرف خود را پس گرفتن-از تصمیمی منصرف شدن