علل و انگیزههای روانی-عاطفی
انگیزه‌ی افرادی که به سرقت رایانهای دست می‌زنند مختلف است، اما به ندرت انگیزه‌ی جدیدی دیده میشود. انگیزههای مختلفی موجب سرقت میشود که واضح‌ترین آنها طمع، حرص، قدرت، انتقام، ماجراجویی و شوق چشیدن میوه‌ی ممنوعه است. توانایی تأثیر گذاشتن بر سیستم‌های بزرگ به عنوان کاری قدرتمند به خودی خود کاری لذت بخش است. میل به وارد کردن زیان یا خسارت به دیگری نیز ممکن است ناشی از حس انتقام باشد. مثل زمانی که یک کارمند ناراضی به سیستم کامپیوتری کارفرما خسارت وارد می‌کند.
مشخص کردن دلیل جرم، انگیزههای مجرمان و اینکه آیا جرم برخاسته از سرکشی، درماندگی با نیاز به عدالت است، هرگز کار آسانی نیست. تنوع انگیزهها و مقاصد جرم به اندازه تنوع افرادی است که مرتکب جرم میشوند. جرایم چون روح انسانها، پنهان و رمز آمیز است.[1]
در مورد سارقان رایانهای که انگیزه آنها چه بوده است؟ علاقه مندی شان چیست؟ چه نقطه ضعفی باعث شده تا مرتکب جرم شوند؟ میتوان گفت که انگیزه از وجه نقد تا سرگرمی، از دست یابی به منافع مادی تا تبادل افکار و از انتقام تا …را شامل میشود. در پارهای از موارد بیش از یک عامل محرک وجود دارد. یک کارمند ناراضی تصمیم میگیرد از مدیر خود انتقام بگیرد و مبالغی از حساب او به حساب خود منتقل میسازد.
اشخاصی که در شرایط عادی زندگی، هیچ گونه تصوری از سرقت یا تجاوز به اموال دیگری ندارند، در مواجهه با فرصتها و موقعیتهای ارزشمندی که رایانه و اینترنت برای آنها مهیا کرده، حتی لحظهای دچار تردید، احساس گناه یا تزلزل در تصمیم گیری نخواهد داشت.[2]
بخش عمدهای از سرقت رایانهای ارتکاب یافته در کشورمان برخاسته از مشکلات روحی و روانی بزهکاران فضای مجازی است. که به طور خلاصه در ذیل اشاره شده است:
4-1-1-4-1- فقر عاطفی
فقر عاطفی از عوامل فردی سرقت است. افرادی که از اختلالات عاطفی شدید رنج میبرند. معمولاً در خانوادههایی رشد یافتهاند که در اثر طلاق از هم پاشیده شدهاند و یا والدین تربیت مناسبی را برای فرزندان در نظر نگرفته اند، مرگ یکی از والدین و تبعیض بین فرزندان حالت هایی چون انزواطلبی، افسردگی و اختلالات رفتاری را برای آنان در پی داشته و این عوامل به نوبه خود ارتکاب جرم را تسهیل میکنند.[3]
4-1-1-4-2- ناکامی
هنگامی که در راه رسیدن به اهداف مادی یا معنوی یک فرد موانعی ایجاد میشود و شخص به اهداف خود نرسد، دچار ناکامی شده. در واقع ناکامی یا محرومیت اصطلاحی است که در زمینهی شکست در ارضای تمایلات به کار میرود و مراد از آن عدم امکان میل به هدف است و همین حالات روانی ممکن است راه ارتکاب سرقت را برای وی هموار کند.
4-1-1-4-3- حسادت
پارهای از اوقات، فرد با توجه به عدم امکان و دستیابی به موفقیت مادی و اجتماعی و یا منزلت اقتصادی دیگران دچار رشک و حسد شده و چون نمیتواند مشابه صاحبان اموال و دارایی های قابل توجه مالک آنها شود دست به سرقت می زند.
[1]. نجفی ابرند آبادی ع، 1372، تقریرات درس جرم شناسی ،تنظیم:بتول پاکزاد، دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، صص 154-155.
.[3] ستوده ه، 1381 ،آسیب شناسی اجتماعی ( جامعه شناسی انحرافات )، آوای نور، تهران، چاپ نهم،ویرایش دوم، ص 158.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
